تصميم گيري مناسب
هيچ مدير و كارمندي از تصميمگيري بينياز نيست
مهدي ياراحمدي خراساني
اشاره
«تصميمگيري» در ميان مباحث علم مديريت جايگاهي بس رفيع دارد. در مدیریت اسلامی نیز توجه بسیاری به امر تصمیمگیری شده است. امام علی (ع) تصمیم فرد را برابر با میزان عقل و اندیشه او میدانند. همچنین ایشان تصمیمی را كه بر مبنای عقل و خرد اتخاذ شده باشد، نجات بخش معرفی مینمایند. در این مجال با عنایت به اهمیت تصمیم گیری صحیح در زندگی فردی و اجتماعی بدان می پردازیم.
مقدمه
امروزه بخش مهم و عمده ای از وقت مدیران صرف حل مشكل و تصمیم گیری میشود به طوری كه وظایف اساسی برنامهریزی، سازماندهی، رهبری و كنترل نیز مستلزم تصمیمگیری است. یكی از صاحب نظران مدیریت، تصمیمگیری را قلب سازمان و مدیریت تلقی میكند و معتقد است كه تمام كاركردهای مدیریت و ابعاد سازمان را میتوان بر حسب فراگرد تصمیمگیری توضیح داد.از این رو، تصمیمگیری به منزله كلید فهم پیچیدگی های سازمان و عملكردهای مدیریت است.
تصمیم گیری و مراحل آن
تصمیم گیری، فراگردی است كه طی آن، شیوه عمل خاصی برای حل مسأله یا مشكل ویژهای، برگزیده میشود. (استونر،1982) بر اثر تصمیم، خط مشی ها، جریان امور و اقدامات آتی مشخص شده، دستورات لازم صادر میگردند. تصمیمگیری چهارچوبی برای عملكرد كاركنان سازمان فراهم میسازد. از این رو ، نقش بسیار مهمی در مدیریت ایفا میكند. این اهمیت تا بدانجاست كه سایمون، تصمیمگیری را مترادف مدیریت میداند. در قرآن کریم، سه مرحله برای تصمیمگیری بیان شده است :
1- مشورت
2- اتخاذ تصمیم
3- توكل بر خداوند.
از لحاظ علمی نیز تصميم گيري دارای مراحل زیر است:
1- مشخص كردن موضوع يا چالش
2-جمع آوري اطلاعات
3- بررسي عواقب هر انتخاب
4- اجراي تصميم گيري
5 – ارزشيابي مجدد.
انواع تصميم گيري
با عنایت به نحوه و سرعت تصمیم گیری انواع آن عبارتند از:
1- ساده (در مورد مسائل روزمره و عادي زندگي)
2- اضطراري(در شرايط اضطراري)
3- احساسي(بر اساس واكنش هاي هيجاني)
4- آني(درشرايط غيرمترقبه)
5- تقديري(تصميم را به شانس وا گذارکردن)
6- تأخيري(تأخیر در تصمیم براي فرار از تصميم گيري چالش برانگيز)
7 -تصميم گيري منطقي و اساسي( با تعمق و تفكر بيشتر)
عوامل تأثير گذار در تصميم گيري
تصمیم گیری معممولاً تحت تأثیر عواملی از قبیل؛ اطلاعات، موقعیت فشارهاي اجتماعي، فشار همسالان و گروه،ويژگي هاي شخصي، سن افراد، موقعيت مكاني و زماني ورسانه هاي جمعي قرار دارد.
راهكارهاي تصميم گيري درست و منطقي
برای اخذ تصمیمات مناسب نیازمند اتخاذ راه کارهای صحیح تصمیم گیری هستیم که اهم آن عبارتند از:
1- مشورت با افراد آگاه متخصص و با تجربه
2- جویا شدن نظر تمامي افراد در مورد تصميمات گروهي
3- افزایش خودآگاهی
4-اجازه ندهيم ديگران براي ما تصميم بگيرند
5- به عهده گرفتن مسؤوليت پيامدهاي تصميم
6-كنترل هيجان هاي خود
7-توجه به تمام جوانب موضوع
8- بررسی پيامدهاي مثبت و منفي تصمیم
9- داشتن نگاه مثبت، توأم با تفكر و شناخت
10- تقویت شهامت تصميم گيري
11-توجه به عوامل مؤثر در تصميم گيري( مانند اطلاعات و... )
12- هدف گذاري در زندگي مقدمه ي تصميم گيري است
13- مطالعه ي زندگينامه ي انسان هاي موفق در عرصه های مختلف
14-عدم تغییر تصمیم خود .
نتیجه گیری
هيچ مدير و كارمندي از تصميمگيري بينياز نيست. اما سنگيني اين وظيفه بر دوش مديران بيشتر است. مديران نه تنها بايد تصميمات مناسب اتخاذ كنند بلكه بايد مراقب تصميمگيري زيردستان هم باشند. در مدیریت اسلامی ، تصمیمگیری تنها با اتخاذ تصمیم پایان نمیپذیرد بلكه پس از اتخاذ تصمیم باید به خدا توكل كرد و از درگاه لایزال الهی مدد خواست و امور خویش را بدو واگذار نمود. توكل بر نیروی بیكران الهی ، ترس و وحشت و تردید را از بین میبرد و دل انسان را آرام میسازد و این از ویژگیهایی منحصر به فرد تصمیمگیری در مدیریت اسلامی است .
منبع : مدیر یار