منطقه طلایی مدیریت

ارزان ترین بازاری که سود می دهد

ارزانترین بازاری که سود می دهد

 

 نویسنده : نیلوفر مستوفی خوشه مهر

 منبع : پایگاه اطلاع رسانی بانک و بیمه( www.bina.ir )

حدود ۵۰۰سال پیش دریکی ازشهرهای بلژیک درمقابل منزل فردی به نام(واندر بورس) صرافان گرد هم آمده اوراق بهاداردادوستد می کردند.از آن پس هرمکانیراکه درآن، اوراق بهادارمورد معامله قرارمی گرفت بورس نامیدند.

نخستین بورس جهان درشهرآنورس بلژیک ایجاد شد. درحال حاضر دراغلبکشورهای دنیا تشکیلات بورس وجود دارد و فدراسیون بورس های جهان به عنوان یک سازمانهماهنگ کننده بین المللی نسبت به همکاری و تشریک مساعی بین بورس ها ، حفاظت ازمنابع و حقوق صاحبان سهام وتوسعه بازار سرمایه فعالیت می کنند.

مطالعات دانشگاه آکسفورد نشان می دهد ارتباط مستقیمی میان توسعهبازار سرمایه و رشد اقتصادی وجود دارد. و علت اهمیت آن این است که هیچ مکانیزمبهتری را نمی توان یافت که سبب ارتباط میان سرمایه گذاران و افراد نیازمند بهسرمایه به روشی عادلانه، شفاف و قانونمند شود. بورس به سرمایه گذاران امکان می دهدتا سبد سهام خود را تنوع بخشند و با هزینه کم و امنیت بالا سرمایه خود را در رشتههای مختلف به کار اندازند. بورس از طریق تجمیع دیدگاه های متفاوت سهامداران و ارائهآنها به صورت عمومی، تاکنون به عنوان بهترین راه برای کشف ارزش دارایی ها شناختهشده است.

بر اساس این مطالعات هر چه این بازار از موقعیت آزادتری برایانجام کار برخوردار باشد، با قیمت ها و سفارشات رقابتی بیشتری روبه رو خواهد شد وفرآیند کشف قیمت، کارایی بیشتری خواهد داشت. این مساله باعث دسترسی به قیمت بهتر،تاثیر کمتر نوسانات بازار بر سهامداران و کاهش هزینه سرمایه گذاری برای شرکت ها، کهنیروی محرکه رشد اقتصادی هستند، می شود.

● بازار سرمایه

اگرچه بازار پول تا مدت ها توانست نقش تعادل آفرین بین عرضه وتقاضا در بازار کالا و خدمات را بازی کند اما به میان آمدن بحث کنترل نقدینگی دربازار پول، مردم را واداشت به بانک ها هجوم آوردند و نقدینگی حساب های خود را طلبکنند در این مقطع و زمان بود که ضعف اصلی بازار پول نمایان گر شد. در واقع بازارپول توان لازم برای کنترل و حفظ تعادل بین عرضه و تقاضا در شرایط بحرانی را به طورکامل نداشت. پس باید راه دیگری یافته و به کار گرفته می شد.

با بروز و شناخت ناتوانی بازار پول در ایجاد تعادل بین عرضه وتقاضا، با هدف جلوگیری یا کنترل تورم ، بازار سرمایه به عنوان گزینه ای مؤثر در جهتتعادل آفرینی مورد توجه قرار گرفت. سیاست های مالی و اعتباری در ابتدا بازارهایسرمایه را ایجاد کرد و مساله ای به نام بورس و سهام به عنوان امری تاثیرگذار جایخود را در زندگی مردم باز کرد. مردمی که تا آن زمان مازاد نقدینگی خود را در سپردههای بانکی نگهداری می کردند، کم کم نحوه سرمایه گذاری در بورس وخرید سهام شرکت هایبورسی را یاد گرفتند و به این ترتیب بازار سرمایه در جامعه ای انسانی هر روز شناختهتر شد.

در بورس اوراق بهادار که نمود بارزی از بازار سرمایه می باشد ،سهام و سرمایه شرکت ها مورد معامله قرار می گیرد. این امر باعث می شود که مازادنقدینگی افراد به جای سرازیر شدن به بازار کالا ، به شرکت ها سرازیر شده و باعثتامین مالی شرکت ها شده و در نهایت تولید را افزایش دهد.

اتفاق مهم دیگری که در بازار سرمایه می افتد این است که نقدینگیبه محض ورود به بازار سرمایه ، به عنوان یک شریک، درگیر بازار گشته و در مواقعبحرانی، دولت ها می توانند ورود و خروج نقدینگی از این بازار را کاملا تحت سیاستهای خود قرار دهند.

در واقع نقدینگی وارد شده در بازار سرمایه در صورتی می تواند ازاین بازار خارج شود که جایگزینی داشته باشد و این مهم ، جبران کننده نقص بازار پولاست. چرا که نقدینگی در بازار پول، می توانست هر موقع که مایل باشد و بدون هیچجایگزینی از بازار پول خارج شده و دولت را در اعمال سیاست های خود بر آن بازارمحدود کند.

● جایگاه بازار سرمایه در ایران

سابقه بازار سرمایه در ایران به صورت سازمان یافته به کمتر از۴۰سال می رسد. در این مدت نیز (مخصوصاً در اواسط فعالیت و بعد از انقلاب) ، بازاربورس از یک رکود نسبی برخوردار بوده و در واقع ، اصل فعالیت بعد از جنگ شروع شدهاست.

در ایران معمولاً به طور رسمی ، بازار سرمایه، به بورس اوراقبهادار محدود می شود، حال آنکه در عمل، نهادهای بسیاری در اقتصاد ایران حضور دارندکه ماهیت فعالیت آنها ، به طور مستقیم یا غیر مستقیم، به کارکردهای بازار سرمایهمربوط می شود. در واقع به جز شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ، شرکتها وموسسه های مالی بسیاری در صحنه اقتصاد کشور ایران حضور دارند که به طور مستقیم بهنشر اوراق بهادار و تامین منابع مالی مورد نیاز خود به این شیوه می پردازند.

با این حال، بازار سرمایه ایران،به رغم کوشش های انجام شده،هنوز به ساختار مطلوب دست نیافته و جایگاه مناسب خود را در اقتصاد ایران به دستنیاورده است.بررسی اجمالی بازار سرمایه کنونی ایران نشان می دهد که اینبازار،مجموعه کوچکی را در بر می گیرد، و در نتیجه نقش آن در فرآیند توسعه اقتصادیکشور بسیار ناچیز است.نگاهی به بازار واحد و کوچک بورس اوراق بهادار، به عنوان نهاداصلی بازار سرمایه ایران، به ویژه در مقایسه با کشورهای دیگر، گویای آن است کهبازار سرمایه، در شکل کنونی آن به گونه ای محدود، سنتی و دنباله رو، فعالیت دارد واز پس تامین نیازهای مالی توسعه اقتصادی ملی بر نمی آید.

ساختار بخش مالی ایران در دو بازار پول و بازار اوراق بهادارهویدا می شود. به روشنی پیداست که در اقتصاد ایران دو کفه بازار پول و سرمایه بهنفع بازار پول سنگینی می کند. ناتوانی بازار سرمایه در جذب سرمایه گذاران، نبودقوانین با پشتوانه اجرایی، فقدان انضباط و ثبات مالی در کشور و جهت گیری های حمایتیدولت به سمت بخش دولتی باعث شده است که بازار سرمایه ایران دورتر از پتانسیل هایواقعی خود ایفای نقش نماید.

همچنین براساس تقسیم بندی نظام های مالی از دو بعد پایه مبتنیبر بانک و مبتنی بر اوراق بهادار، نشان می دهد که نظام مالی در ایران مبتنی بر بانکاست. نوع نهادها، میزان تکامل و بازیگران اصلی بازار مالی کشور و همچنین سهممتغیرهایی مانند تشکیل سرمایه ثابت ناخالص و نسبت حجم معاملات در دو بازار پول وسرمایه به تولید ناخالص داخلی نشان می دهند که بخش بانکی با تأکید بر پشتوانه دولتیدر مقایسه با بازار سرمایه حضور فراگیرتری در بازارهای مالی کشور دارد.

اما با بررسی شاخص های بخش پولی و اوراق بهادار طی دهه گذشتهحکایت از افزایش سهم بازار سرمایه در اقتصاد کشور است و ارزش این بازار در سال ۱۳۸۲بالغ بر ۱/۶درصد از تولید ناخالص ملی شده است.

شرایط خاص بازارهای مالی ایران و ساختار مالی مبتنی بر بانک ازیک سو و اقتصاد تک محصولی وابسته به درآمدهای نفتی و حضور دولت در اقتصاد از سویدیگر باعث شده است که مبانی نظری پازل رشد اقتصادی توسعه بازارهای مالی در بخش مالیایران با اما و اگرهای متعدد روبه رو باشد.با وجود آنکه بسیاری از مطالعات در سطحبین المللی رابطه مثبت بین توسعه بخش مالی و رشد اقتصادی را اثبات می کنند، اماکوچک بودن اثرگذاری بخش بازار سرمایه در بازار مالی و فقدان اطلاعات سری زمانی دراین ارتباط، رابطه مثبت بین رشد اقتصادی و توسعه بازارهای مالی در کشور را با شبهههمراه ساخته و امکان بررسی درباره بخش مالی اقتصاد ایران را در بازار پول خلاصهکرده است.

● بازار سرمایه و پیش به سوی فرآیند جهانی شدن

تجربه سقوط بازار سرمایه کشورهای آسیای جنوب شرقی و دیگر کشورهاکه به دلیل ایجاد ارتباط مالی بین المللی و آزادسازی های گسترده مالی بدون فراهمکردن بسترهای مناسب به وجود آمد، سبب تحمیل هزینه های سنگین بر ساختار اقتصادی آنهاشد. لذا چنانکه ایران خواستار بهره مندی از امکانات و تسهیلات جهانی باشد، باید درابتدا بسترهای مناسب را آماده کند.

بازکردن درهای بازار سرمایه به روی کشورهای خارجی، بدون زمینهسازی های مناسب، می تواند بازار سرمایه و اقتصاد ایران را با تکانه های غیرقابل پیشبینی رو به رو کند، زیرا با توجه به ارزش اندک بازار سرمایه کشور در مقایسه بابازارهای سرمایه جهانی، وقوع یک بحران یا تنش اقتصادی می تواند سبب فرار سریع منابعخارجی از کشور شود.

از سوی دیگر در حال حاضر به دلیل عدم پیوند و تعامل مورد انتظاربین اقتصاد ایران و اقتصاد جهانی و وابسته بودن برخی از شرکت های بورسی به دولت یانهادهای وابسته به دولت، امکان تصمیم گیری مستقل برای شرکت ها و حضور آنها دربازارهای جهانی سرمایه وجود ندارد. لذا ورود شرکت های ایرانی به بازارهای جهانیسرمایه، نیازمند انطباق و هماهنگی آنها با مقررات بازار جهانی سرمایه است.

● مزایای ورود به بورس

استفاده از معافیت های مالیاتی ، شرکتهایی که در بورس موردپذیرش قرارمی گیرند مادامیکه از لیست سازمان بورس واوراق بهادار خارج نگردیده باشند، می توانند نسبت به نرخ مقطوع مالیات حداقل از چند درصدی از معافیت مالیاتی بهرهمند شوند.

در بورس به جهت تمرکز سرمایه که با هدف مشارکت درحقوق شرکتهایمورد پذیرش صورت گرفته و تشکیل یک بازار هدفمند را داده است ، امکان افزایش سرمایهبسیار ساده تر از حالتی است که شرکتها در خارج از بورس به این امر اقدام می ورزند.

انتشار اوراق قرضه که براساس قانون تجارت به شرکتهای سهامی عاماین اجازه داده شده و طبعا حضور در یک بازار متمرکز این امر را به نحو چشمگیریتسهیل خواهد کرد.

به روز رسانی ارزش واقعی شرکت که این موضوع می تواند انعکاسدهنده نگرش یک بازار متخصص نسبت به آتیه شرکت مورد بررسی باشد و کاملا واضح خواهدبود که این امر توانایی ارایه خط مشی مدیریتی به مجموعه مدیران شرکتهای بورسی را درراهبرد اهداف خود فراهم خواهد ساخت.

ورود به بورس و عبور از فیلترهای نظارتی و کنترلی آن بعضا موجبکسب وجهه و اعتبار برای شرکتهای پذیرفته شده را فراهم ساخته که این امر می تواندموجبات یکسری منافع نادیده ای را برای این شرکتها فراهم آورد.

● مزایای سرمایه گذاری در بورس

نبود حد سرمایه مجاز به نحوی که هر فردی با هر میزان سرمایهامکان ورود به این بازار را خواهد داشت.

قابلیت نقد شوندگی بالا که موجب شده تا درشرایط عادی ورود وخروج به این بازار در کمتر از چند روز فراهم شود.

بازده بالاتر، از منابع پربازده شناخته شده در بازارهای مشابه ،بادرنظر گرفتن ریسک بهینه.

تب گسترش این بازار که به عنوان عاملی نادیدنی ، گام های بسیاربزرگی را در پیش روخواهد داشت.

علی رغم عدم تنوع دربازار بورس ایران ، درعین حال منابع کسب سوددراین بازار بسیار متنوع است ، به نحوی که یک سهم خریداری شده می تواند برای دارندهآن ، به طرق گوناگون سود ایجاد نماید که از آن جمله می توان به انواع افزایش سرمایه، ما به التفات قیمت خرید با قیمت روز ، سود نقدی و ... اشاره داشت.

ظرفیت های باز موجود به نحوی که علیرغم تمام رشدهای این بازارهمچنان ظرفیتهای رشد فوق العاده بکر و دست نخورده ای وجوددارد

• < قبلی
• بعدی >