مهارتهای مشاوره(Mentoring)
ابزاري برای کمک به ديگران
منبع: روزنامه دنیای اقتصاد
سيد محمد اعظمينژاد*
منبع: Mindtools
در واژه نامه وبستر کلمه Mentorبا عنوان «مشاور يا راهنمايي قابل اعتماد» تعريف شده است و مهارت Mentoringبه معنای توانايي ارائه مشاوره به افراد است. در اين نوشتار مشاوره به عنوان جايگزين کلمه Mentoringاستفاده شده است.
حتما برای شما هم پيش آمده که به دوستی که به دنبال شغل جديدی است يا کودکی که برای اولين بار قدم به مدرسه میگذارد، توصيه و مشورت داده باشيد، بسياری از ما دانش و تجربه خود را به طور منظم برای کمک به ديگران در اختيار آنها قرار میدهيم. اما اين نوع کمک و راهنمايي هميشه برای دوستان و خانواده ما مفيد واقع نمیشود.
با مشاوره در محيط کار، شما میتوانيد به بهرهوری بيشتر افراد، پيشرفت حرفهای آنان و رسيدن سازمان به وضعيتی اثربخش کمک کنيد. ايفای نقش يک مشاور میتواند، بسيار پرارزش باشد. در اين نوشتار ابزار مشاوره و چگونگی ايجاد ارتباطی اثربخش برای مشاوره معرفی میشود.
مشاوره چه مزايايي دارد؟ مشاوره نوعی ارتباط بين فردی ميان مشاور و مشاوره گيرنده است.شما به عنوان يک مشاور، مهارتها، دانش و نگرش خود را برای توسعه فرد مشاوره گيرنده به اشتراک میگذاريد. فرآيند مشاوره میتواند به فرد مشاوره گيرنده احساس حمايت و اعتماد به نفس منتقل کند. برای يک سازمان، مشاوره رويکرد اثربخش برای انتقال شايستگیها از يک فرد به فرد ديگر است. اين کار موجب توزيع مناسب مهارتهای پايه سازمان میشود، به تيمسازیهای قوی کمک میکند و میتواند بخشی از يک برنامه بزرگ جانشين پروری در سازمان باشد.
معرفی ابزار
برای تبديل شدن به يک مشاور خوب، شما نياز به در اختيار داشتن مهارتهايي شبيه به مربیگری (اين ابزار در همين ستون معرفی شده است) داريد با اين تفاوت مهم که شما بايد وضعيت مشابه فرد مشاوره گيرنده را قبلا تجربه کرده باشيد. اين تجربه میتواند فنی، مديريتی يا يک تجربه ساده در زندگی باشد. برای اينکه مشاوری تاثيرگذار باشيد، نياز به اين موارد داريد:
برای ارائه مشاوره مشتاق باشيد: شما بايد برای صرف زمان جهت کمک به ديگران اشتياق داشته باشيد و در طول فرآيند مشاوره مثبت باقی بمانيد.
برای رشد و توسعه انگيزه داشته باشيد: توسعه فردی شما هيچگاه متوقف نخواهد شد. برای کمک به توسعه ديگران، بايد برای رشد فردی خود نيز ارزش قائل باشيد. بسياری از مشاوران اظهار میکنند که مشاوره به توسعه فردی آنها کمک زيادی میکند.
اعتماد به نفس و روشی قابل اطمينان داشته باشيد: منظور اين نيست که اعتماد به نفس خارقالعادهای داشته باشيد. شما تنها بايد توانايي نقد و به چالش کشيدن افراد مشاوره گيرنده را داشته باشيد و به آنها کمک کنيد تا به مسائل از زاويه ای متفاوت نگاه کنند.
سوالات مناسب بپرسيد: بهترين مشاوران کسانی هستند که با طرح سوالاتی فرد مشاوره گيرنده را به فکرکردن وادار میکنند. البته طرح سوالات مناسب کار آسانی نيست. يک راهنمای ساده برای اين کار، يافتن سوالاتی است که با طرح آن، فرد مشاوره گيرنده پس از تفکر به نتيجه مورد دلخواه مشاور میرسد. معمولا مطرح کردن سوالات بازی که نتوان با بله يا خير به آنها پاسخ داد از همين نوع سوالات هستند. روش ديگر طرح سوالاتی چند گزينه ای به فرد و خواستن دليل از وی برای پاسخ به يک گزينه خاص
است.
فعالانه گوش کنيد: در طول فرآيند مشاوره مراقب آنچه که فرد مشاوره گيرنده میگويد، باشيد. زبان بدن او را به دقت تحت نظر داشته باشيد، تماس چشمی خود را با او حفظ کنيد و بررسی کنيد بحث بر روی چه موضوعات خاصی برای او کار دشواری است. اينکه بتوانيد نشان دهيد به طور کامل به حرفهای فرد توجه داريد، خود مهارتی ارزشمند است. اين موضوع نشان میدهد که شما برای صحبتهای فرد مقابل خود ارزش قايل هستيد و به طور مداوم صحبت او را قطع نمی کنيد. البته اين مهارت مستلزم صبر و توانايي به تاخير انداختن قضاوت و اظهار نظر است.
بازخورد ارائه دهيد: سعی کنيد با دقت فراوان نسبت به آنچه از فرد مشاوره گيرنده شنيدهايد، با اضافه کردن مطالبی که برای فرد ارزش افزوده ايجاد میکند، بازخورد ارائه دهيد. به طور خاص بخشی از بازخورد، برداشت شما از رويکرد فکری فرد مشاوره گيرنده را در بر دارد. مشاوره(Mentoring)، فرآيند انتقال دانش، شايستگی و تجربه است و فرد مشاوره گيرنده از اين راه میتواند اعتماد به نفس لازم را برای فعاليتهای خود به دست آورد. به عنوان يک مشاور بايد فرد را تشويق و پشتيبانی كنيد؛ چرا که شما قبلا «مسير موفقيت» را طی کردهايد. البته مشاوره، رويکردی کاملا توسعهای است، نيازی نيست هرآنچه در مورد موضوع مشاوره میدانيد به فرد منتقل کنيد.
نکات راهنما برای ايجاد يک ارتباط مشاوره بهتر
رای اينکه بتوانيد مشاوره موفق تر و اثربخش تری با افراد داشته باشيد، نکات راهنماي زير را مد نظر قراردهيد:
جلسات منظم مشاوره داشته باشيد- فرآيند مشاوره مبتنی بر احترام و اعتماد متقابل است. سعی کنيد برای آن جلسات منظمی تنظيم کنيد، البته اين مکالمات و ارتباطات در اين جلسات میتواند غير رسمی باشد، اما بايد مراقب باشيد در جلسات مشاوره به صورت حرفهای رفتار کنيد.
در صورت امکان، جلسات مشاوره را در محلی خارج از محيط کار برگزار کنيد. اگر در فرآيند مشاوره رفتاری صادقانه و پذيرنده نداشته باشيد، احتمالا جلسه مشاوره برای شما و فرد مشاوره گيرنده حاصلی جز اتلاف وقت نخواهد داشت.
جلسات مشاوره فرصتی برای تبادل نظر و هدايت فرد مشاوره گيرنده است و محلی برای گرفتن راههای سريع نيست. قواعد بازی را رعايت کنيد: برای رسيدن به نتايج مطلوب، بهتر است قوانين و مقرراتی برای مشاوره وضع
کنيد.
*عضو هيات ریيسه کميته تخصصي توسعه-انجمن مديريت منابع انساني ايران (hrjournalist.blogfa.com)