منطقه طلایی مدیریت

بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد

بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد

زینب عبدی

اصلاح نظام مدیریت بخش عمومی، افزایش اثر بخشی مخارج آن و ایجاد شفافیت در لایحه بودجه مهمترین اهداف نظام بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد میباشد.

نظام بودجه ریزی عملیاتی یا مبتنی بر عملکرد به عنوان یک نظام مدیریتی برای ارتقای کالایی اثربخشی مصرف منابع سازمانی مورد توجه جدی دولتها بوده است در این نظام اعتبارات بودجه ای برمبنای عملکرد واحدهای سازمانی در راستای تولید خدمات و یا دستیابی به پیامدها تخصیص می یابد و بدین ترتیب سازمان ها به سمت افزایش شفافیت درنحوه مصرف منابع برای انجام فعالیتها، تولید خروجی ها و دستیابی به اهداف و استراتژی ها و نیز پاسخ گویی بیشتر سوق می یابد.

در بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد طبقه بندی عملیات به نحوی است که هدفها شفاف تر بیان می شوند، ارزیابی بودجه آسانتر بوده و در روش هزینه یابی ان ارتباط بین داده و ستاده مورد توجه قرار می گیرد که مهمترین هدف نظام بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد اصلاح نظام مدیریت بخش عمومی و افزایش اثر بخشی مخارج این بخش است.

براساس تعریف بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد عبارت است از روش ها و سازوکارهایی که ارتباط بین اعتبارات تخصیص یافته به دستگاه های اجرایی را با خروجی ها و پیامدهای آنها از طریق به کار گیری اطلاعات عملکردی در تخصیص منابع تقویت می سازد بنابراین سه موضوع اساسی در یک نظام بودجه ریزی عملیاتی مشاهده میشود.

عناصر اصلی یک نظام بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد

اولین عنصر در یک نظام بودجه ریزی عملیاتی عملکرد سازمانی است بدین معنا که اعتبارات بودجه ای در قبال ارزیابی های به عمل آمده از عملکرد سازمانی تخصیص می یابد.

بدیهی است همواره ارزیابی عملکرد بر مبنای یک هدف از پیش تعیین شده انجام می شود بنابراین برنامه ریزی برای تعیین اهداف کمی سالانه و چندساله و ارزیابی عملکرد بر مبنای هدفها در نظام بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد ضروری است.

ارزیابی عملکرد در سطح خروجی ها، فعالیتها و پیامدها دارای کاربرد است. در سطح خروجی ها موضوع کارایی، در سطح پیامدها موضوع اثر بخشی و در سطح فعالیتها ارتباط مولد یا غیر مولد آنها در تولید خروجی ها و نیز دارای ارزش افزوده بودن یا نبودن مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرد.

دومین عنصر اصلی یک نظام بودجه ریزی عملیاتی بعد از ارزیابی عملکرد سازمان در قبال تحقق اهداف سالانه، موضوع میزان منابع قابل تخصیص بر مبنای عملکرد بدست آمده می باشد. عامل اصلی و محوری در این مرحله محاسبه بهای تمام شده ی هر یک واحد کالا یا خدمت است.

سومین رکن مهم در نظام مذکور تولید محصولات و خدمات بیشتر و با کیفیت بالاتر با بودجه کمتر نسبت به گذشته می باشد که این به معنای افزایش کارایی سازمان در نحوه ی مصرف منابع برای تولید خروجی ها و به عبارت دیگر مدیریت بهای تمام شده است.

در این راستا درجه تحقق اهداف ناشی از تولید خروجی های مرتبط و میزان همبستگی آنها مورد بررسی و در خصوص ادامه یا افزایش و کاهش سطح تولید خروجی های تصمیم کیری می شود.

بنابراین با توجه به نکات ذکر شده سه عنصر اصلی در نظام بودجه ریزی عملیاتی قابل توجه است که عبارتند از  رنامه ریزی، محاسبه بهای تمام شده و ارزیابی عملکرد.

نظام انگیزشی و انعطاف مدیریتی، نظام پاسخگویی و مدیریت تغییر علاوه بر سه عنصر فوق سه عنصر دیگر که به عناصر توانمند ساز معروف هستند به منظور کار کرد هر چه بهتر سه عنصر اولیه به آنها اضافه میشوند.

اهداف بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد

براساس این گزارش اهداف نهایی از اجرای بودجه ریزی عملیاتی به شرح زیر می باشد:

تغییر رویکرد از ورودی محوری و تاکید بر ورودی ها و منابع به خروجی محوری و نتایج برقراری ارتباط شفاف میان منابع ثبت شده و خروجی ها تبدیل اسناد بودجه به ابزاری برای برنامه ریز اقتصادی و مدیریت عملکرد سازمانی

اختصاص اعتبارات بودجه ای در ازای ارائه ی خدمات مطلوب تر به جای صرف منابع بیشتر  افزایش انگیزه مدیران و کارکنان برای ارائه خدمات با هزینه کمتر، کمیت و کیفیت بالاتر متناسب سازی اختیارات و مسئولیت های مدیران استاندارد سازی خدمات از طریق شناسایی شیوه ها ی برتر ارائه خدمات و ترویج وتامین آنها گفتنی است استقرار بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد در سه گام عمده که در هر گام یک هدف اساسی دنبال می شود، صورت می گیرد. شفاف سازی، افزایش کارایی و افزایش اثر بخشی سه گام عمده ی بودجه ریزی عملیاتی می باشد.

در این فرایند همبستگی و پیوستگی بین نتایج حاصل از ارائه خدمات و اهداف مورد انتظار از تدوین برنامه بودجه بررسی گردیده و در صورت لزوم تغییراتی در تعداد و نوع خدمات متناسب با اهداف داده خواهد شد.

"منبع: باشگاه خبرنگاران"

• < قبلی
• بعدی >